මේ අතිවිශේෂ ගැසට් නිවේදනය පසුගිය මාර්තු 12 වැනි දා ප්‍රකාශයට පත්විය. එය හඳුන්වා ඇත්තේ “ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ (දැඩි අන්තවාදී ආගමික මතවාද දැරීමෙන් මුදවා ගැනීමේ) නියෝග” නමිනි.
ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමට අප කවුරුත් එකඟයි. එසේම, ප්‍රචණ්ඩ සහ අන්තවාදී ආගමික මත දැරීමෙන් මිනිසුන් මුදවා ගැනීමත් කළ යුතුව තිබේ. එහෙත්, මේ කියන ගැසට් නිවේදනයේ අඩංගු කරුණු අනුවත්, අතීත අත්දැකීම් අනුවත් ගත් විට, මෙවැන්නක් පාවිච්චියට ගනු ඇත්තේ එවැන්නක් වළක්වා ගැනීමේ අරමුණින්ද යන්න ප්‍රශ්නකාරී ය.
අපට දැනටමත් “ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ (තාවකාලික විධිවිධාන) පනතක්” තිබේ. 1979 දී ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගේ ආණ්ඩුව ඒ පනත සම්මත කරගන්නා ලද්දේ, එදා පැවති එල්.ටී.ටී.ඊ. කැරලිකරුවන් මැඩලීම සඳහා ය. එහෙත් ඔවුන් මැඩලීමට එයින් සිදු වුණු සේවයක් නැති තරම් ය. එදා සිට එල්.ටී.ටී.ඊ. සංවිධානය අවසන් කිරීමට තවත් වසර 30 ක්ම ගතවිය. එහිදී පවා එල්.ටී.ටී.ඊ. ව්‍යාපාරය අවසන් කෙරුණේ යුධ පිටියෙන් මිස මෙවැනි මර්දනකාරී පනත්වල ආධාරයෙන් නොවේ. මේ පනත සම්මත කරගත් දා පටන් දේශීය වශයෙන් මෙන්ම ජාත්‍යන්තර වශයෙන්ද බලවත් විවේචනයට එය ලක්ව තිබේ. ඒ නිසාම පසුගිය ‘යහපාලන’ ආණ්ඩුව එම පනත අහෝසි කරන බවට එක්සත් ජාතීන් ඉදිරියේ ප්‍රතිඥා දී තිබුණි. එහෙත් එවැන්නක් සිද්ධ වුණේ නැත. 1979 පටන් බලධාරීන් එක දිගටම ඒ පනත උපයෝගී කරගෙන ඇත්තේ, ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමට වඩා, ත්‍රස්තවාදය ගැන තමන් සැක කරන පුද්ගලයන් අත්අඩංගුවට ගැනීමට සහ අත්තනෝමතික ආකාරයෙන් දීර්ඝ කාලයක් හිරභාරයේ තබා ගැනීමට බව ඓතිහාසිකව නිරීක්ෂණය කළ හැකි කාරණයකි. එහිදී වින්දිතයන් බවට පත්වූ අතිබහුතරය දෙමළ ජනතාවයි.
2017 දී එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂ නියෝජිතයෙකු (බෙන් එමර්සන්) ඉදිරියේ අපේ ආණ්ඩුව පිළිගත් පරිදි, නඩු විභාගයකින් තොරව සහ චෝදනා ගොනු කිරීමකින් තොරව වසර 5 ට වැඩි කාලයක් අත්අඩංගුවේ පසු වන පුද්ගලයන් 70 දෙනෙක් ඒ වන විට අපේ සිරගෙවල්වල සිටියහ. නඩු විභාගයක් නැතිව, චෝදනා ගොනු කිරීමක් නැතිව, අවුරුදු 10 ට වැඩි කාලයක් අත්අඩංගුවේ පසු වන තවත් 12 දෙනෙක් සිටියහ. මේ අයගෙන් අතිබහුතරය අත්අඩංගුවට ගෙන හිරබාරයේ තබාගෙන සිටියේ ඉතා දුර්වල සාක්ෂි හෝ කේලාම් මත පදනම් වෙමිනි. නැතහොත් අමානුෂික අතාර්කිකත්වයක් මත පිහිටා ය. 2008 එක් අවස්ථාවක එල්.ටී.ටී.ඊ. සංවිධානයට ආධාර කළා යැයි කී පුද්ගලයෙකු අල්ලාගත නොහැකි වූ විට පොලීසිය ඔහුගේ 37 හැවිරිදි බිරිඳ අත්අඩංගුවට ගත්තේය. ඇයව මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකු වෙත ඉදිරිපත් කෙරුණේ එයින් අවුරුද්දකට පසුවයි. ඉන් අනතුරුව, තවත් අවුරුදු 6 ක්, උසාවියක් ඉදිරියේ චෝදනා ගොනු නොකොට ඇයව අත්අඩංගුවේ තබා ගැනුණි. අවසානයේ චෝදනා සහිතව 2015 දී අධිකරණයට ඇය ඉදිරිපත් කළ විට සියලු චෝදනාවන්ගෙන් ඈ නිදොස් වී නිදහස් වූවාය. අත්අඩංගුවට පත්වන අවස්ථාවේ, මාස 18 ක බිළිඳෙකු සමග දරු තිදෙනෙකුගේ මවක් වූ ඇය අවුරුදු 7 ක් නිස්කාරණේ හිරේ තැප්පාය. 1979 “ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ (තාවකාලික විධිවිධාන) පනත” එතරම් බියකරු ය. විසකුරු ය.
අද අපේ සාකච්ඡාවට නිමිති වන “දැඩි අන්තවාදී ආගමික මතවාද දැරීමෙන් මුදවා ගැනීමේ” ජනාධිපති විශේෂ නියෝගය ගැසට් මගින් ප්‍රකාශයට පත්කොට ඇත්තේ එම “ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත” යටතේ ය. මෙවැනි ක්‍රියාමාර්ග ගැනෙන්නේ, ‘ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීම’ නමැති උත්තුංග අරමුණ සඳහා යැයි කියන නිසා, එවැනි නියෝග කරබාගෙන බාරගැනීමේ සාමාන්‍ය නැමියාවක් සමාජයක තිබේ. වෙනත් අපරාධකරුවන්ට වඩා ත්‍රස්තවාදියා සමාජ වෛරයට ලක්වීම ඊට හේතුවයි.
සන්දර්භය වැදගත්
අප බෙහෙවින් පරිස්සම් විය යුත්තේ එහිදී ය. ලෝකය පුරා බොහෝ තැන්වල පාලකයන්, විශේෂයෙන් නොදියුණු රටවල පාලකයන්, පොදු සතුරෙකු ඉලක්ක කොට ගෙනෙනවා යැයි කියන මර්දනකාරී නීතිරීති, බොහෝ විට පාවිච්චි වන්නේ ඒ කියන පොදු සතුරාට අමතරව, පාලකයාගේ දේශපාලනික සතුරන්ටත් එරෙහිව ය. පාලකයාගේ සතුරා සහ පොදු සතුරා ඇතැම් අවස්ථාවක (පාස්කු ත්‍රස්තවාදියා මෙන්) එකම කෙනෙකු විය හැකි වෙතත්, බොහෝ විට එය එසේ නොවේ.
උදාහරණයක් වශයෙන්, මේ වන විට පරිසරය විනාශ කරන අපරාධකරුවන් ලංකාවේ සමස්ත සමාජයේ පොදු සතුරා බවට පත්ව තිබියදී, ඒ පරිසර විනාශයට එරෙහිව පෙනී සිටින වන සංරක්ෂණ නිලධාරිනියක් වන දේවානී ජයතිලක අද වන විට පාලකයන්ගේ සැතිරිය බවට පත්ව ඇත්තීය.
අප දැන් කතා කරන ගැසට් නිවේදනයේ රෙගුලාසිවල පරාසය, කලින් කතා කළ “ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ” අධම පනතටත් වඩා පුළුල්ව විහිදෙයි. ඇත්ත වශයෙන්ම රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවට, සුළුජාතීන් පමණක් නොව, ඊටත් වඩා, දකුණේ විරුද්ධවාදීන් මර්දනය කිරීම වැදගත් වෙමින් තිබෙන කාලයකි මෙය. මේ ගැසට් නිවේදනය ප්‍රකාශයට පත්වීමත් සමගම, සිරස ජාලය ඇතුළු මාධ්‍යයට පාඩම් උගන්වන හැටි තමා දන්නා බවත් ජනාධිපතිවරයා දැන් නිල වශයෙන් ප්‍රකාශයට පත්කොට තිබේ. ඒ නිසා, මේ කියන “අන්තවාදී ආගමික මතවාද දැරීමෙන් මුදවා ගැනීමේ” ජනාධිපති නියෝග අප සැලකිල්ලට ලක්කළ යුත්තේ එකී සන්දර්භය සිහියේ තබාගෙන ය.
කෙටිකතාකරුවෙක් ත්‍රස්තවාදියෙක් ද?
තරුණ සාහිත්‍යකරුවෙකු වන ශක්තික සත්කුමාර ලියූ කෙටිකතාවක් මගින් ආගමික හැඟීම් රිදවන ලදැයි එක් භික්ෂුවක් පොලීසියට කළ පැමිණිල්ලක් මත පදනම්ව එම කෙටිකතාකරුවාව අත්අඩංගුවට ගැනුණි. ඔහු මාස තුනකුත් දවස් දහයක් අත්අඩංගුවේ පසු විය. අවසානයේ අධිකරණය සියලු චෝදනාවලින් ඔහු නිදොස් කොට නිදහස් කෙළේය.
මගේ ප්‍රශ්නය වන්නේ මෙයයි. භික්ෂුවක් හෝ වෙනත් ඕනෑම පුද්ගලයෙකු කරන පැමිණිල්ලක් මත පදනම්ව ශක්තික සත්කුමාරට විරුද්ධව චෝදනා ගොනුකොට අධිකරණය මාර්ගයෙන් එම පැමිණිල්ල විභාග කිරීමේ වරදක් නැත. එහෙත්, මාස ගණනක් ඔහුව හිරබාරයේ තබා ගත්තේ මන්ද? අර භික්ෂුවත්, ඒ භික්ෂුවට පිටුදුන් දෘෂ්ටිවාදී කඳවුරත්, එම දෘෂ්ටිවාදයම කරපින්නා ගත් එක් උසස් පොලිස් නිලධාරියෙකුත්, අවසාන විනිශ්චයට කලින් ඔහුට දඬුවම් කළ යුතු යැයි කල්තියාම තීන්දු කොට සිටි බැවිනි. අද ලංකාවේ දහස් ගණනක් නොවේ නම් අඩු වශයෙන් සිය ගණනක්වත් මෙසේ, අවසාන විනිශ්චයට කලින් දඬුවමට පාත්‍ර වෙමින් සිටිති. අදටත් සිරබාරයේ පසුවන ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී ශානී අබේසේකර එවැන්නෙකි. අවසාන විනිශ්චයකින් ඔහු වැරදිකරුවෙකු නොවන බව හොඳින් දන්නා පාලකයෝ ඊට කලින් වැඩිම කාලයක් ඔහුගෙන් පළිගැනීම සඳහාම, නැතහොත් ඔහුට ‘පාඩමක් ඉගැන්වීම’ සඳහාම ඔහු අත්අඩංගුවේ තබාගෙන සිටිත්. මෙය, ස්වභාවික යුක්ති ධර්මයට ඉඳුරා පටහැනි තත්වයකි.
මේ අසාධාරණයට ප්‍රතිපාදන සලසා ඇත්තේ නීතිය තුළින්මයි. ඒ, ඇප ලබාදීමේ අවකාශය හැකි තාක් පටු කිරීමෙනි. ශක්තික සත්කුමාරට එරෙහි චෝදනාව වුණේ ‘ආගමික හැඟීම් රිදවීම’ ය. ඒ චෝදනාව ගොනු කෙළේ, “සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මුතිය” ප්‍රකාරව අප ඇති කරගත් නීතියක් යටතේ ය. එම ප්‍රඥප්තියේ අරමුණ වන්නේ, “යම් ජාතියකට, වර්ගයකට හෝ ආගමකට එරෙහිව වෙනස් කොට සැලකෙන හෝ හතුරු බවක් හෝ හිංසනයක් ඇති කෙරෙන ආකාරයේ වෛරයක් උසිගැන්වීම” වැළැක්වීමයි. ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර භික්ෂුව ඇතුළු බොහෝ දෙනා මුස්ලිම් ප්‍රජාවට විරුද්ධව මේ වරද මහ දවල් සිද්ධ කළෝය. එහෙත් මේ කියන නීතිය යටතේ ඒ කිසිවෙකු නීතිය ඉදිරියට පැමිණවූයේ නැත. මේ සම්මුතිය වනාහී, “සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතිවාසිකම්” ආරක්ෂා කර දීම සඳහා වන ප්‍රඥප්තියක් මිස එම අයිතීන් උදුරා ගැනීම අරමුණු කළ එකක් නොවේ. එසේ නම්, 2014 දී අලුත්ගමදීත්, 2017 දී ගිංතොටදීත්, 2018 දී දිගන සහ තෙල්දෙනියේදීත්, සිංහල ජාතිවාදීන්ට එරෙහිව මේ නීතිය ක්‍රියාත්මක කරමින් මුස්ලිම් ප්‍රජාවගේ අයිතීන් ආරක්ෂා කර දිය යුතුව තිබුණි. එවැනි මහා විනාශයන් වෙනුවෙන් පාවිච්චියට නොගත් එම නීතිය, ශක්තික සත්කුමාරගේ ‘සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතිවාසිකම්’ උදුරා ගැනීම සඳහා අගේට පාවිච්චි කෙරුණි.
මා මෙතෙක් කියන්ට උත්සාහ කෙළේ, ඉතා දියුණු සහ ඉදිරිගාමී සම්මුතියක් වන “සිවිල් සහ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර ප්‍රඥප්තිය” පවා අපේ බලධාරීන් පාවිච්චි කොට ඇත්තේ, තමන් අදහන ආගමික හෝ වාර්ගික දෘෂ්ටිවාදයක මුක්කුවක් කර ගනිමින්, ඒ දෘෂ්ටිවාදයට වෙනස් මතධාරීන්ගෙන් සහ එදිරිවාදීන්ගෙන් වාඩු පිරිමසා ගැනීම සඳහා බව අවධාරණය කිරීමයි. එසේ තිබියදී, එවැනි දියුණු හෝ ඉදිරිගාමී බවක් නොපෙනෙන, ජනාධිපතිවරයාගේ වර්තමාන ගැසට් නියෝග මොන තරම් භයානක විය හැකිද යන්න සිතා ගැනීම අසීරු නැත.
විශේෂ ජනාධිපති ගැසට්ටුවේ අරමුණ
වර්තමාන ගැසට් නියෝගයේ අරමුණ වශයෙන් සඳහන් වන්නේ, “විවිධ ජනකොටස් නැතහොත් වාර්ගික හෝ ආගමික කණ්ඩායම් අතර ආගමික, වාර්ගික නැතහොත් ජාතිවාදී අසංගතිය ඇති වීම” වැළැක්වීමයි. ඒ අනුව, ඉහතින් කී “ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත” යටතට ගැනෙන වැරදි සේම, 2019 “අන්තවාදී සංවිධාන තහනම් කිරීමේ” නියෝග සහ 2019 “හදිසි අවස්ථා (විවිධ විධිවිධාන සහ බලතල)” යටතට ගැනෙන වැරදිත් ඊට ඇතුළත් කොට ඇත්තේය. මෙවැනි වරදක ස්වභාවය කෙබඳු විය හැකිද යන්න ඉතා සරලව කිවහොත් මෙසේ විය හැකිය: මා, සංසාරය හෝ නිර්වාණය විශ්වාස කරන්නේ නැත. එසේම, ස්වර්ගය හෝ දෙවියන් වහන්සේ ලෝකය මැව්වේය යන කතාව විශ්වාස කරන්නේත් නැත. දැන්, මගේ පළමු විශ්වාසය ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශයට පත්කිරීම නිසා ‘ආගමික අසංගතිය’ ඇති වෙතැයි බෞද්ධයෙකු චෝදනා කළ හැකිය. මගේ දෙවැනි විශ්වාසය ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශයට පත්කිරීම නිසා ‘ආගමික අසංගතිය’ ඇති වෙතැයි කිතුණුවෙකු හෝ මුස්ලිම් ආගමිකයෙකු චෝදනා කළ හැකිය. දැන්, එකී චෝදනාව මෙකී නියෝග යටතේ වරදක් වන බවට විශ්වාස කරමින් යම් පොලිස් නිලධාරියෙකු මා අත්අඩංගුවට ගතහොත්, ඒ මොහොතේ පටන් මගේ ‘දඬුවම’ පටන් ගැනෙන්නේය. එය මාස කිහිපයක් විය හැකිය. අවුරුදු ගණනාවක්ද විය හැකිය. එය තීරණය කරන්නේ, විධායකය විසිනි.
වැදගත් වන්නේ මෙයයි: ජනාධිපතිවරයාගේ මේ අලුත් ගැසට් නියෝග ප්‍රකාරව අදාළ චූදිතයා නඩු විභාගයකින් තොරව පුනරුත්ථාපනයට යොමු කළ හැකිය. මුලින් එක් අවුරුද්දක් සඳහාද, ඒ කාලය තුළ ‘පුනරුත්ථාපනය’ වී ඇතැයි බන්ධනාගාර කොමසාරිස්වරයා සෑහීමකට පත්නොවන්නේ නම් තවත් අවුරුද්දක් සඳහාද ඒ කාලය දීර්ඝ කළ හැකිය.
පුනරුත්ථාපනය: දඬුවමට තවත් නමක්
පෙනෙන්ට ඇති පරිදි, මේ මගින් කිරීමට අදහස් කරන්නේ, මීට ඉහතින් කී ඕනෑම පනතක් හෝ නියෝග මාලාවක් යටතේ වරදක් සිදු කොට ඇතැයි කියන කෙනෙකුට නඩු විභාගයකට නොගොස් ඊට විකල්පයක් වශයෙන් පුනරුත්ථානය වීමේ අවකාශයක් සලසා දීමයි. එය නරකම නැත. එහෙත් එය තීරණය කරන්නේ කවුද? නීතිපතිවරයා ය. ප්‍රශ්නය තිබෙන්නේ එතැනයි. යම් පුද්ගලයෙකු නඩු මාර්ගයට ඇතුළත් නොකොට පුනරුත්ථාපනය කළ යුතු යැයි නීතිපතිවරයා අදහස් කරන්නේ නම්, ඒ විකල්පය ක්‍රියාවට නැංවිය යුත්තේ අදාළ චූදිතයාගේ කැමැත්ත ඇතිවයි. මන්ද යත්, ‘පුනරුත්ථාපනය’ යන වචනය තුළම, වරද පිළිගැනීමක් ගම්‍ය වන නිසා අදාළ චූදිතයා විසින්ම එම පිළිගැනීම සිදු කළ යුතු බැවිනි. එසේ නොමැති නම්, නඩු මාර්ගයට ගොස් තමන්ගේ නිර්දෝෂී භාවය ඔප්පු කිරීමට ඔහුට/ඇයට අවස්ථාවක් තිබිය යුතුය.
එහෙත් නීතිපතිවරයාගේ නිර්දේශය මිස අදාළ චූදිතයාගේ පැත්තෙන් තේරීමක් බලධාරීන් අපේක්ෂා කරන බවක් මේ නියෝග තුළ දක්නට නැත. එහි අදහස වන්නේ කුමක්ද? දැනට සිදුවන ආකාරයට, දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ එක දිගට ඇදෙමින් යන නඩුවක් වෙනුවෙන් ඇප නැතිව අවුරුදු ගණනාවක් බන්ධනාගාරගතව සිටින්නේද, එසේ නැතහොත්, උපරිමය අවුරුදු දෙකකට යටත්ව, පුනරුත්ථාපනය වන්නේද යන තේරීම පවා චූදිතයාගේ අයිතියක් හෝ තේරීමක් වශයෙන් නොසැලකෙන බවයි. අපේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 (5) වගන්තිය මෙසේ කියයි: “වරදකරු යැයි ඔප්පු කරනු ලබන තෙක් සෑම තැනැත්තෙකුම නිර්දෝෂී යැයි පූර්වානුමාන කළ යුත්තේය.” මේ අලුත් නියෝගයෙන් කෙරෙන්නේ අපේ ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් ඒ මූලික අයිතියත් මේ චූදිතයාගෙන් පැහැර ගැනීමයි.
ඒ අනුව, මේ කියන ගැසට් නිවේදනයෙන් කෙරෙන්නේ, අදාළ පුද්ගලයා ඇත්තෙන්ම වැරදිකරුවෙකුද යන්න, පවතින අධිකරණ ක්‍රියාවලිය යටතේ පරීක්ෂාවට ලක්කිරීමෙන් අහක් කිරීමයි. එසේ පරීක්ෂාවට ලක් කිරීම, විශාල රස්තියාදුවක් සහ ‘දඬුවමක්’ විය හැකි බව අපි කලින් දුටුවෙමු. එහෙත් ඒ දීර්ඝ රස්තියාදුව සහ ‘දඬුවම’ සිදුවන්නේ, චූදිතයාගේ වරදක් නිසා නොව, බලධාරීන්ට තමන්ගේ පරීක්ෂණ කටයුතු කඩිනම්ව සහ සාර්ථකව කරමින් අධිකරණයක් ඉදිරියේ වරද ඔප්පු කරගත නොහැකි කම නිසා ය. ඉතිං, ඒ වෙනුවට දැන්, එකී පුද්ගලයා ගැන වාර්තාවක් අදාළ පොලීසිය විසින් ජනාධිපතිවරයාටත්, නීතිපතිවරයාටත් ඉදිරිපත් කෙරෙන අතර, එම පුද්ගලයාට විරුද්ධව නඩුවක් ගෙන යාම වෙනුවට පුනරුත්ථානය කළ යුතු යැයි නීතිපතිවරයා සිතන්නේ නම්, ඒ නිර්දේශය සමග අදාළ පුද්ගලයාව මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකු වෙත ඉදිරිපත් කළ විට ඒ මහේස්ත්‍රාත්වරයා විසින් අදාළ පුද්ගලයාව පුනරුත්ථානයට යොමු කිරීම සඳහා නියෝග කළ හැක්කේය. මේ සියල්ල සිදුවන්නේ අධිකරණ ක්‍රියාවලියෙන් පිටස්තරවයි.
අවසානයේ මේ සමස්තය දෙස ආපසු හැරී බලන විට, පුරවැසියාගේ මූලික අයිතියක් පැහැර ගනිමින්, බලධාරීන්ගේ පහසුව සහ අභිමතය තකා, බලධාරීන්ට අවශ්‍ය කරන ආකාරයෙන් සහ බලධාරීන් නිවැරදි යැයි සිතන ආකාරයෙන් කෙනෙකුට දඬුවම් කිරීමේ ක්‍රමයක්, ‘පුනරුත්ථානපනය’ නමැති අලුත් නමක් යටතේ මේ ගැසට් නිවේදනය හරහා ක්‍රියාත්මක කිරීමට යත්න දරන බව පෙනේ. එය, සුළුතර ජන කොටස් සහ විරුද්ධ මතධාරීන් මෙල්ල කිරීමේ විධායක මෙවලමක් වීමට හැම ඉඩකඩක්ම තිබේ.
ගාමිණී වියන්ගොඩ | Gamini Viyangoda
